Pošta na Savskom trgu dobija novi izgled
Pošta Beograd 2, Stara pošta, poznata i kao Zgrada pošte na Savskom trgu i Zgrada pošte na Železničkoj stanici je zgrada u Beogradu. Nalazi se pored Glavne železničke stanice u Beogradu i smatrana je za jednu od najlepših građevina i simbola grada. Izgrađena je u srpsko-vizantijskom preporodu 1929. godine po projektu arhitekte Momira Korunovića. Struka je „mnogo kritikovala“ arhitekturu zgrade.
Istorijat
Fasada zgrade je kombinacija ponirućih i horizontalnih redova prozora, venaca, zabata, okolusa i medaljona, sa u Beogradu retkom ekspresionističkom plastičnom dekoracijom i dinamičnim izgledom. Arhitekta je pored romantičarskih, ekspresicionistički i motivima secesije, dodao svoj lični pečat u vidu rogljastih zabati na krovu. Radeći na ovoj zgradi, Korunović je napustio akademsku krutost i simetričnost.
Pošta Beograd 2 je krajem 1930-tih „najveća na Balkanu“, u njoj radi 700 službenika. Uslovi rada su bili teški: stepenice i prostorije se opisuju kao mračni, zaposleni se „ne sećaju kada su radili liftovi“, osim jednog lifta teretnjaka. U velikoj dvorani za razvrstavanje pisama „ljudi se ujutro skoro i ne vide“ od prašine i disanja, nema dovoljno osoblja a bilo je učestalo oboljevanje od tuberkuloze.
Tokom 1935. kroz poštu je prošlo 414.779.000 raznih vrsta pošiljaka. Bila je podeljena na odeljke:
- dostavni-pošiljke za Beograđane,
- ekspedicija-pošiljke iz Beograda za ostatak sveta,
- prvi i drugi paketski-paketi iz Beograda odn. za Beograđane,
- zbirna blagajna-„sav novčani poštanski saobraćaj prestonice“,
- ambulantne pošte-tri u Skoplju, dve u Subotici, po jedna u Caribrodu, Ljubljani, Zagrebu, Petrovgradu i Požarevcu i
- carinjenje-otvaranje i carinjenje paketa iz inostranstva za Beograd i istok države.
Pošta je većinski uništena tokom savezničkog bombardovanja Jugoslavije u Drugom svetskom ratu, a kasnije je rekonstruisana 1947. u socrealističkoj arhitekturi koju je favorizovao novi komunistički režim.
Prema Forbsu, originalni crteži i skice nisu sačuvani, ali je deo projekcija objekta i fasade sačuvan u arhivi porodice Korunoviće, kod arhitektinog unuka.
Najava obnove
Tokom 2018. godine zamenik gradonačelnika Beograda Goran Vesić najavio je da očekuje obnovu stare fasade. Arhitekta i urbanista grada Beograda Marko Stojčić potvrdio je u julu 2020. godine da će zgrada Stare pošte dobiti izgled kakav je imala pre Drugog svetskog rata. Stručnjaci gradskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture nadovezali su se sa tvrdnjom da će Pošti biti delimično vraćen raniji izgled, pošto je objekat izgubio originalnu strukturu. Juna 2022. najavljeno je da će nakon obnove u njoj biti pozorište i biblioteka. Decembra 2022. ministar finansija Siniša Mali potvrdio je obnovu i precizirao da će u njoj biti smešteni škola, vrtić, pozorište Boško Buha i Dečiji muzej.
